Vlaanderen, 5 juni 2024 – De laatste 15 jaar heeft Vlaanderen een significante stijging gezien in het aantal alleenstaanden, met een groei van maar liefst 50%. Volgens de jongste bevolkingsprognose van Statbel wonen er in Vlaanderen momenteel ongeveer 1,2 miljoen alleenstaanden. De studiedienst van de Vlaamse regering voorspelt dat Vlaanderen tegen 2030 de grens van 1,3 miljoen alleenstaanden zal naderen. Bij de leeftijdsgroep vanaf 67 jaar zal de groei het grootst zijn. Ondanks deze opmerkelijke demografische verschuiving blijft de realiteit voor alleenstaanden fiscaal uitdagend.
Annemieke Dubois, eigenaar en matchmaker van Jade & Jules, een vooraanstaand matchmakingkantoor, verwoordt het als volgt: “Alles is duurder als je alleen bent. Alleenstaanden zijn commercieel en politiek namelijk niet interessant.”
In België wonen momenteel meer dan 2,4 miljoen mensen alleen. Dat is bijna een derde van de Belgische huishoudens. Toch is onze samenleving vooral gericht op koppels en gezinnen met 2 inkomens. Hoe komt het toch dat de groep alleenstaanden politiek en commercieel benadeeld wordt?
Voor singles is àlles in het leven duurder: in verhouding dragen ze dezelfde kosten als een koppel of een gezin, maar met slechts één inkomen. Het groeiende aantal singles is een direct gevolg van bevolkingsgroei, maar ook van maatschappelijke trends zoals afspringende relaties, individualisering, alternatieve vormen van relaties en de vergrijzing. Steden zoals Gent, Antwerpen en de kustgebieden zien een aanzienlijke toename in het aantal alleenstaanden, waarbij het aandeel in sommige steden zelfs rond de 40-45% ligt.
Ondanks deze demografische verschuiving blijft het beleid zich hoofdzakelijk richten op het traditionele gezinsmodel. Alleenstaanden, vooral zij zonder kinderen, worden zwaar belast en geconfronteerd met fiscale discriminatie, met name in de woon- en vermogensfiscaliteit. Het verschil in behandeling tussen alleenstaanden en koppels komt tot uiting in verschillende domeinen, waaronder belastingvoordelen, toegang tot diensten en zelfs hypothecaire leningen.
Annemieke Dubois, een prominente stem voor alleenstaanden, benadrukt: “Alleenstaanden worden niet alleen fiscaal benadeeld, maar worden ook geconfronteerd met hogere kosten voor huisvesting, reizen en dagelijkse uitgaven. Een winkelkar valt ook duurder uit voor alleenstaanden. Als mensen met 2 op reis gaan, kunnen we de prijs van een kamer door 2 delen. Een alleenstaande betaalt daarvoor de zogenaamde singletoeslag. Ook een lening krijgen als alleenstaande mama, zeker als je zelfstandige bent, is geen sinecure.”
Open Vld benadrukt het belang van een leefvormneutraal beleid en stelt concrete maatregelen voor om de fiscale discriminatie van alleenstaanden aan te pakken. Deze maatregelen omvatten onder andere een belastingvermindering op de onroerende voorheffing voor alleenstaanden, een “singlereflex” om toekomstige beleidsmaatregelen te evalueren op hun impact op alleenstaanden, en het erkennen van een “sociaal familielid” om alleenstaanden zonder naaste familie te ondersteunen. Daarnaast pleit Open Vld voor initiatieven die het mentale welzijn van alleenstaanden bevorderen en roept op tot een gelijke behandeling van alleenstaanden op de arbeidsmarkt.
“Alleenstaanden vormen een diverse en groeiende groep die een gelijke behandeling verdient in onze samenleving,” zegt Annemieke Dubois. “Het is tijd voor een beleid dat rekening houdt met de realiteit van alleenstaanden en hun recht op gelijke kansen en behandeling waarborgt.”
