nl fr en

Het Nieuwsblad: is liefde een kwestie van de juiste genen?

21-05-2021

Liefde, dat is chemie. Maar kun je ook écht wetenschappelijk verantwoord daten? Mensen koppelen op basis van hun DNA is geen sciencefiction meer. En er zijn apps die prat gaan op complexe algoritmes -om je de ware voor te schotelen. Een forse stap verder dan de vragenlijstmethode van de experts in Blind Getrouwd. “De vraag is hoe wenselijk het is dat je mensen zo berekend samenbrengt.”

Kim Clemens voor het Nieuwsblad

 

Jade & Jules Logo

Ik heb alle vertrouwen in de wetenschap.” Vorig jaar zei Christophe het vaste riedeltje van Blind Getrouwd toen de ring nog maar net om zijn vinger zat. Dit jaar sprak Dennis dezelfde gevleugelde woorden. Alleen hebben ze allebei hun trouwring alweer uit, en blijft er van de uitkomst van alle formules en berekeningen nog weinig over. Na twee seizoenen eindigden er nog drie van de zeven koppels getrouwd, ondertussen staat de teller op 7 van de 25. Een dikke buis voor het wetenschappelijk koppelen? Of gaan de experts gewoon niet ver genoég?

Misschien vragen ze de kandidaten volgend jaar beter een speekselstaal. Over de hele wereld wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van genetisch koppelen: mensen samenbrengen op basis van hun DNA. De pionier is het Zwiterse bedrijf GenePartner, maar ondertussen zijn er ook in Canada, in de VS en in Japan genetische matchmakers. Ze baseren zich op wat we weten over de zogeheten MHC-genen, de bekendste genen die een rol spelen in ons liefdesleven. In de jaren 70 ontdekten onderzoekers hoe variaties van die genen een rol spelen in hoe muizen een partner kiezen. Dat bleek ook het geval voor vissen, fazanten en vleermuizen, maar niet voor schapen.

Om na te gaan of MHC-genen ook mensen bij elkaar brengen, deed de Zwitserse bioloog Claus Wedekind een experiment met bezwete t-shirts. Het uniek MHC-profiel van ieder mens wordt gelinkt aan de productie van feromonen en aan lichaamsgeur. 44 mannen moesten 48 uur lang een t-shirt dragen en het daarna in een doos te stoppen. Vrouwen moesten eraan ruiken en er het aantrekkelijkste uit halen . Wat bleek? Hoe meer gelijkaardig het MHC-profiel van de man en de vrouw, hoe minder aantrekkelijk de vrouwen de man in kwestie vonden. Met andere woorden: we zijn van nature meer aangetrokken tot partners waarvan we genetisch voldoende verschillen. Dat is ook logisch, want als je partner andere genetische mutaties heeft, dan is de kans kleiner dat je erfelijke ziektes overdraagt naar de volgende generatie.

Dat is nu wat de DNA-datingbureaus beloven. Sommigen houden het rudimentair. Wie een speekselstaal of wat wangslijm opstuurt, kan na de analyse ervan in een databank zien wie een goede genetische match zou zijn. Anderen gaan verder, en doen een analyse van het volledig genoom. Het schippert ergens tussen sciencefiction en eugenetica, maar het gebeurt nu al. Alleen is de vraag of die koele berekening ook leidt naar een sprookjeshuwelijk. Je prins met de juiste genen geeft je misschien wel gezonde kinderen, maar is het ook een beetje gezellig aan de keukentafel? En springen er vonken over en weer? “Er spelen zeer zeker genetische factoren mee wanneer we verliefd worden”, zegt evolutiebioloog Mark Nelissen (Universiteit Antwerpen). “We weten inderdaad dat het goed is als die MHC-eiwitten niet te veel overeenstemmen en niet te veel van elkaar verschillen. Maar dat wil niet zeggen dat we die kennis nu ook al kunnen gebruiken om goede koppels te vormen. Daarvoor is het nog veel te vroeg.”

Je kunt je ook afvragen of je datingbureaus al die genetische informatie wel wilt geven, zegt online datingexpert Elisabeth Timmermans, auteur van  ‘Liefde in tijden van Tinder’. “Je DNA is zeer waardevolle informatie. De vraag is of ze je daarmee werkelijk alleen aan een lief willen helpen.” Dat geldt evengoed voor andere apps die beweren met complexe algoritmes je hele digitale voetafdruk te doorploegen met één doel: de perfecte match vinden. Toch? Elisabeth Timmermans doctoreerde op dat onderwerp. “Als alle gebruikers dankzij de algoritmes meteen hun ideale partner vinden, dan zijn de app-ontwikkelaars al hun klanten kwijt. Ze zijn er dus niet bij gebaat je te snel goed te matchen.” Niet dat je bij Tinder of OK Cupid zomaar eender wie voorgeschoteld krijgt. “Een aantal jaren geleden werkte Tinder met een aantrekkelijkheidsscore voor iedere gebruiker. Daarvoor werd gemeten hoe snel mensen bij het zien van de foto naar rechts of naar links swipen. Nieuwe leden kregen de meest begeerlijke eerst te zien. Na verloop van tijd kreeg je vooral minder aantrekkelijke profielen te zien, in de hoop dat je zou betalen voor betere matches.” Ze gelooft niet in mensen matchen op basis van persoonlijkheid. “Als  er echt evidentie voor was dat het wérkt, dan zouden er veel minder gefrustreerde gebruikers zijn. Na al mijn onderzoek geloof ik er niet in dat je kunt voorspellen of er een vonk zal zijn tussen twee mensen die mekaar nog nooit hebben gezien.”

Wat je wel al snel kunt voorspellen is of prille koppels gaan samenblijven. Puur door hen te observeren. Er is al onderzoek gedaan bij speeddates. Op basis van hoe de deelnemers zich bewegen als ze elkaar zien, kunnen voorspellingen gedaan worden over hun slaagkansen. Maar hoe geraak je dan uitgerekend aan dat juiste tafeltje? Volgens Jan Hindrik Ravesloot, hoogleraar fysiologie aan de universiteit van Amsterdam, is koppelen in het beste geval een berekende gok. “Als je een vonk zou kunnen manipuleren of voorspellen, dan zouden we daar al ontzettend lang mee bezig zijn”, zegt hij. Er zijn een aantal objectieve criteria voor aantrekkelijkheid. Mensen met een symmetrisch gezicht worden aantrekkelijker bevonden, bij mannen is lengte een factor en mogen ze liefst gespierd maar niet overmatig gespierd zijn. Daarnaast is er inderdaad de  biologische neiging om kinderen te maken die sterker zijn dan ma en pa zelf. “Maar de vraag is of dat bewust manipuleren wel ethisch zou zijn. Is mensen matchen volgens hun DNA wel iets dat wenselijk is?”

Bovendien zijn mensen rare wezens, die keuzes maken die niet altijd zo rationeel te traceren zijn. “Je kunt wel een gok wagen. Als de één van zeilen houdt en ieder weekend op het water zit, en de ander liever op de bank, dan zorgt dat misschien voor irritaties. Maar elk stel maakt eigen afwegingen. Een vriendin van me had een steenrijke man. Voor haar was dat voldoende compensatie voor de negatieve kanten van de ander.” Helemaal maakbaar zal een goede match nooit zijn, zegt ook Annemieke Dubois van relatiebureau Jade & Jules. “Ik ga bij mijn klanten langs voor een gesprek van drie uur. Over hun persoonlijkheid, vorige relaties, de schaduwkanten, hun verwachtingen, hun vrienden. Soms zegt mijn intuïtie dat het bij twee mensen gaat werken en klopt dat ook echt”, zegt ze.”Soms blijft het bij een fijne ontmoeting zonder meer. Maar je kunt niet alles in rekening brengen. Een paar weken geleden stelde ik twee mensen aan elkaar voor. Blijkbaar had zij echter dezelfde ogen als zijn ex en kon hij haar niet aankijken. Kijk, dat kun je niet voorspellen.” Eigenlijk laten we best de zoektocht naar die perfecte match los, zegt ze. “Het belangrijkste is durven te kiezen voor elkaar, en kwetsbaarheid en imperfecties toe te laten.”

 

Jade & Jules Logo

Klaar om uw partner te ontmoeten?

Treed toe als private member van Jade & Jules en laat onze unieke matchmaking-expertise voor u aan de slag gaan.

Meer info