De boeman

Blijkbaar zijn we het daten verleerd. Een voorbeeld uit onze eigen omgeving, waarin een twintiger onlangs opmerkte: ‘Op café of een feestje iemand ontmoeten? Da’s bijna onmogelijk geworden. Soms krijg ik de indruk dat een jongeman mij interessant vindt, maar hij stapt dan niet op mij af. ’s Anderendaags zie ik dan wel dat hij mij plots volgt op sociale media, of daar een simpele ‘Hey, ik heb je gisteren gezien op dat feestje’ stuurt.’

Een herkenbaar verhaal voor Annemieke en Vanessa. ‘Mannen zijn bang om fouten te maken’, zegt Vanessa. ‘Ze willen niet dat hun gedrag als grensoverschrijdend wordt gezien. Niet geheel onbegrijpelijk natuurlijk. Mannen worden sinds #MeToo snel als de boeman gezien.’

De recente heisa rond het mogelijk grensoverschrijdend gedrag van politicoloog Carl Devos toont dit nog maar eens aan. In haar roman ‘Academische gezelligheid’, volgens haarzelf ‘gebaseerd op waargebeurde feiten’, beschrijft Hilde Van Liefferinge hoe ze als doctoraatsstudente en assistente van een bekende professor na een feestje slachtoffer werd van seksueel grensoverschrijdend gedrag in diens kantoor. Nergens noemt ze hem bij naam, maar iedereen die weet meteen dat het over professor en politicoloog Carl Devos gaat, die meteen ook een advocaat in de arm nam.

Wat mag nog?

De situatie tussen Van Liefferinge en Devos kan je niet vergelijken met een gewone date. Maar verhalen als dit maken mannen vaak nog zenuwachtiger. Want Van Liefferinge geeft in haar roman aan dat ze zichzelf tot haar verbazing en zonder het echt te willen ‘Het is oké’ hoort zeggen. Mag je een vrouw dan niet meer geloven op haar woord? Wanneer ben je dan zeker dat je geen grensoverschrijdend gedrag stelt?

Uitspraken over deze specifieke situatie willen Annemieke en Vanessa niet doen. Niemand was erbij en kent het hele verhaal, maar één ding willen ze wel kwijt: zeg alleen dat iets oké is wanneer dat ook écht zo is. ‘We verwachten dat de ander ons zal aanvoelen,’ verduidelijkt Vanessa, ‘maar dat mag en kan je niet van iemand verwachten. Je draagt zelf ook een verantwoordelijkheid binnen een relatie of flirt en het is aan jou om duidelijk aan te geven – en dus te zeggen – waar de grens ligt.’

Een uitspraak waarmee je nu ongetwijfeld tegen enkele vrouwelijke schenen schopt.

Vanessa: Dat besef ik maar al te goed. Voor alle duidelijkheid: ik wil hiermee absoluut de slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag niet veroordelen. Maar het wordt wel tijd dat ieder ook eens in eigen boezem kijkt. Als er tijdens een ontmoeting, date of flirt iets gebeurt dat jij niet oké vindt en je doet niets, dan ben je zelf deels mee verantwoordelijk voor het vervolg. Je kan niet stellen dat die persoon had moeten ‘aanvoelen’ dat je bang was of je onder druk gezet voelde, dat je ‘ja’ zei maar ‘nee’ bedoelde…

Slachtoffers geven soms aan dat de machtsverhouding daarin een rol speelde. De ander was veel ouder, of een overste…

Vanessa: (knikt) Er zullen zeker mensen zijn die hun eigen grenzen niet durven aan te geven, uit angst om hun baan te verliezen of een promotie te mislopen bijvoorbeeld. Ik ga zeker niet ontkennen dat macht een rol speelt in heel wat #MeToo-verhalen of situaties van grensoverschrijdend gedrag. Anderzijds denk ik toch dat we daarin stilaan voldoende geëvolueerd zijn en er in de meeste werkomgevingen toch beschermende protocols zijn voor mocht zo’n situatie zich voordoen. Maar goed: de meeste mensen daten niet op het werk of met hun baas. Toch merken wij dat de gevolgen van #MeToo zich in heel de maatschappij laten voelen.

Mannen durven namelijk niet meer te daten.

Waar loopt het dan mis?

Vanessa: Ze weten niet meer wat mag of niet mag, of hoe ze een vrouw moeten benaderen. Vrouwen hebben de voorbije jaren een hele evolutie doorgemaakt: ze zijn geëmancipeerd, komen sneller op voor zichzelf, stellen vaker grenzen. Ze zijn veel meer in hun mannelijke kracht gaan staan.

Annemieke: En dat doet mannen aarzelen. Hoe benader je zo’n vrouw? Mag ik nog bloemen meebrengen op de eerste date, of de rekening betalen? Is dat nog oké? Mag ik nog jagen zoals voorheen, of is dat onrespectvol tegenover die sterke, onafhankelijke vrouw?

Zeggen jullie het maar: is dat nog oké?

Vanessa: Het feit dat een man daarover nadenkt, stemt mij al positief.

Annemieke: Ik merk vooral dat wij vrouwen ook niet de makkelijkste zijn. We willen veel: een nieuwe man die begripvol is, ons aanvoelt, luistert en helpt in het huishouden. Maar aan de andere kant zie ik hier ook heel wat vrouwen met topjobs, supergeëmancipeerd en ambitieus, die in de liefde maar één ding willen: weer dat meisje mogen zijn.

Vrouwen willen weer meer vrouw zijn.

Hoe bedoel je?

Annemieke: We hebben inmiddels wel bewezen dat we ons mannetje kunnen staan. Maar als het op de liefde aankomt, merk ik dat de vrouwen die hier langskomen, toch op zoek zijn naar een man die initiatief durft te nemen, iemand naar wie ze kunnen opkijken, hun rots in de branding met wie ze een team kunnen vormen. Vrouwen zoeken geborgenheid bij een man, ze willen het gevoel krijgen dat hij hen beschermt. Óók de boss ladies. En soms komt het er in de gesprekken op neer dat ze eigenlijk een bad boy willen. Kijk maar naar het succes van de film ‘Babygirl’…

Dus geen man die op de eerste date lief vraagt of het oké is als hij zijn arm om je heen slaat?

Annemieke: Da’s inderdaad het recept tegenwoordig: vraag het, spreek het door. En in een relatie kan je dat doen, maar daten mag toch nog spontaan en speels zijn?

Vanessa: Anderzijds kan je, door het te vragen, wel heel wat ongemak voorkomen. Als die vrouw dan ‘nee’ zegt, wil dat nog niet per definitie zeggen dat ze je afwijst, maar gewoon dat het nog te vroeg is voor een omhelzing. Nu schieten mannen meteen in een kramp als iemand ‘nee’ zegt.

Uit angst dat ze te ver zijn gegaan.

Vanessa: (knikt) Weet je dat ik recent in een lift stapte waar al een man in stond, en dat die er nog snel uit glipte? Toen ik boven uit de lift stapte, zag ik hem daar met de trap aankomen. ‘Waarom bleef je niet gewoon in de lift staan?’ vroeg ik hem. Bleek dus dat die man sinds #MeToo niet meer alleen met vrouwen in een lift durft te staan. Hij is leidinggevende, en als hij evaluatiegesprekken met vrouwelijke ondergeschikten doet, zorgt hij er ook voor dat er altijd iemand van de personeelsdienst bij aanwezig is. Uit angst.

Dat lijkt toch erg verregaand.

Vanessa: Maar kennelijk wel de realiteit voor sommige mannen.

Voor alle singles die nu niets meer durven: hoe kunnen zij flirten zonder grensoverschrijdend te zijn?

Annemieke: Toon initiatief. Afwachtende mannen zijn niet sexy – en dat vinden vrouwen toch belangrijk.

Vanessa: Spreek in ’t begin af op openbare plaatsen, een café of restaurant. Een boswandeling kan leuk zijn, maar misschien niet zo slim wanneer je iemand nog niet goed kent. En maak duidelijke afspraken. Ga voor jezelf na hoe ver je wil gaan tijdens je eerste dates en zeg dat ook tegen de ander. Daar is niets mis mee. Dat zorgt voor een veilige omgeving waarin je elkaar beter kunt leren kennen, op ieders tempo.