Alleen blijkt dat vaak minder evident als mantelzorger, zo weet Annemieke Dubois, die het datingbureau Jade & Jules runt. Zelfs in die mate dat ze voorzichtig het woord ‘taboe’ in de mond neemt. ‘Tijdens de intakegesprekken geven zowel mannen als vrouwen aan dat ze zorgzaamheid belangrijk vinden bij een partner. Tot puntje bij paaltje komt en ik hen iemand voorstel die zorgt voor z’n demente moeder, of zieke zus. Dan blijkt het plots gevoelig te liggen en stellen ze zich de vraag of die persoon wel voldoende ruimte, tijd en energie over heeft om een nieuwe relatie op te bouwen.’

En dat is niet onterecht, vindt relatiedeskundige en seksuologe Vanessa Muyldermans. ‘Zorgzaamheid is lovenswaardig, maar wat als de liefdespartner zich in de steek gelaten voelt? Er is het werk, de zorg voor de kinderen, de zorg voor het zieke familielid. En de partner? Die moet dan maar even wachten.’

Verlangen naar speelsheid

Wanneer iemand in een langdurige relatie plots de zorg voor een familielid opneemt, ligt dat anders, zegt Annemieke. ‘Je hebt dan al jaren kunnen werken aan een stabiele relatie, maar als de relatie nog pril is, of zelfs nog moet beginnen, wordt het toch een ander verhaal. Mensen die op zoek gaan naar een nieuw liefde dromen van speelsheid, iets fris, avontuurlijk, luchtigheid. En dat staat vaak haaks op dat zorgverhaal. Sommige mantelzorgers moeten iedere avond naar hun ouder, om medicatie of bepaalde zorgen toe te dienen. Ik kan goed begrijpen dat je je als nieuwe partner daarin heel eenzaam voelt. En ’t is niet alleen de tijd die de partner in de zorg investeert. Ook alle – vaak beladen – gesprekken daarrond. Anderzijds moet men ook beseffen dat een relatie nooit alleen maar plezier en luchtigheid is. Eén tip: praat erover en geef allebei aan waar je nood aan hebt.’

Onbegrip

Dat doet mantelzorger Peggy Lambert (45) al meteen tijdens de eerst date. Zij zorgt inmiddels al vijf jaar voor haar ouders, die elf kilometer verderop wonen. Niet wekelijks, maar zo goed als dagelijks. Dus dat laat zich ook voelen in een relatie. ‘Soms voel ik al tijdens een eerste afspraakje dat de ander daar weinig begrip voor heeft. Of de ernst er niet van inziet. Die mannen hebben dan het geluk dat hun ouders wél nog gezond en goed te been zijn. Of hebben broers en zussen om de zorgtaken te verdelen. Ik niet. Ik ben enig kind. En zowel mijn moeder als mijn vader hebben mij momenteel nodig.’

Peggy’s moeder kreeg immers een beroerte en haar vader verkeert in de ontkenningsfase van beginnende dementie. ‘Hulp aanvaardt hij zeer moeilijk’, vertelt ze. ‘Er mag iemand komen om mijn moeder te wassen. En een poetsvrouw. Maar verder staat hij niets toe, dus komt alles op mijn schouders terecht. Ik doe hun boodschappen, kijk de post na, doe de betalingen, controleer hun medicatie, ga naar de dokter en telefoneer quasi dagelijks. De ene keer heb ik mijn moeder huilend aan de lijn omdat mijn vader een slecht moment heeft, de volgende keer doet mijn vader zijn beklag over mijn moeder. Ik heb al mannen gehad die vinden dat mijn ouders ‘kunnen zagen’, of ‘dat er altijd wel iets is’. Het probleem is dat die mannen mij voor zich alleen willen hebben. Maar dat gaat niet. Ik moet er ook zijn voor mijn ouders.’

Pril liefdesgeluk

Een man die ver weg woont? Daar begint Peggy niet aan. ‘Ooit leerde ik iemand kennen die op anderhalf uur van hier woont. Dat gaat niet. Als mijn ouders dan bellen dat ze naar het ziekenhuis moeten, word ik ziek van schuldgevoelens omdat ik er niet meteen voor hen kan zijn.’ Want dat is wat Peggy doet wanneer haar ouders bellen: alles laten vallen en er meteen naartoe snellen. Of ze nu om de hoek staat, aan de andere kant van Vlaanderen, of met vakantie is. ‘Ik ben al meermaals eerder teruggekeerd van vakantie of uit zakenreis, omdat ik een onrustwekkend telefoontje kreeg.’

Een maand geleden leerde Peggy iemand kennen van wie ze het gevoel heeft dat ze er wél een toekomst mee kan opbouwen. Al zag ze de man nog maar één keer – hij vertoefde sindsdien voor zijn werk in het buitenland. ‘Zijn ouders zijn tien jaar ouder dan de mijne. Hij zag mijn inzet niet als een last, maar net als iets moois wat hij ook zou doen voor zijn ouders’, vertelt ze. En ze heeft geluk: haar prille liefde woont op amper een boogscheut van haar ouders. Het plaatje klopt.

Inwonende mantelzorgers

Peggy had dan nog één voordeel: ze woont nog in haar eigen appartement. We spreken ook af met Diane Vanvlemen (64), die begin vorig jaar de beslissing nam om als mantelzorger bij haar zoon (38) en zijn dochtertje (9) in te trekken. Haar zoon lijdt aan een zeldzame degeneratieve aandoening, waardoor hij enkele jaren geleden in een rolstoel belandde. Zo heeft hij geen gevoel meer in zijn benen en vingers en neemt zijn kracht ook stelselmatig af. ‘Bert probeert nog zoveel mogelijk zelf te doen’, vertelt Diane, maar vorig jaar zei hij mij ‘Mama, het gaat niet meer. Ik heb hulp nodig.’ Ik heb toen mijn huurappartement opgezegd en ben bij hen ingetrokken. Je moet weten: hij was twee jaar daarvoor gescheiden en stond er sindsdien alleen voor.’

Op dat moment was Diane zelf single. Drie maanden later leerde ze Jan kennen. Toevallig ook een mantelzorger. Hij woonde bij zijn moeder in, die door parkinson vaak ten val kwam. ‘Jan is helemaal anders dan alle mannen waar ik voordien al mee gedated had. Hij begreep mij. Hij heeft zelf dat zorgzame in zich. En da’s belangrijk, want ondertussen besef ik wel dat lang niet elke man met mijn situatie zou kunnen leven. Iemand die op z’n vrijheid gesteld is en niet gewend is van rekening te houden met een ander, kan zich niet schikken naar deze situatie. Of een man die ervan droomt om samen ergens een liefdesnestje op te bouwen, moet ik ook teleurstellen. Ik kan mijn zoon niet in de steek laten: ik woon nu hier.’

Stacaravan

Maar daar had Jan dus, als lotgenoot, alle begrip voor. Al stoten de twee na enige tijd ook wel op een probleem: doordat ze elk inwonende mantelzorger zijn, hebben ze nooit een moment privacy. Jan woonde door de week bij zijn moeder, Diane bij haar zoon. De weekends wisselden ze af, maar nooit waren ze alleen. En dat werd na een tijd een gemis. ‘Jan zag dat ook. Ik was altijd maar aan het zorgen. Van zodra ik opsta, begint dat. Inmiddels draai ik drie wasmachines per dag. Voor mij, voor Bert, voor Jan, zijn moeder… Nooit is er eens een momentje rust. Dus stelde hij voor om een stacaravan te kopen, zodat we in het weekend toch eens even konden ‘ontsnappen’ aan onze zorgrol. De weekends dat mijn kleindochter thuis is – zij wordt opgevoed in co-ouderschap – trokken wij dan naar de camping. Niet dat ik verwacht dat Lis dan de zorgen voor haar papa op zich neemt. Maar zo was ik wel gerust dat, mocht mijn zoon hier thuis ongelukkig vallen en niet meteen bij zijn gsm kunnen, iemand het toch zou zien en om hulp zou roepen.’

De stacaravan werd inmiddels verkocht. De relatie tussen Jan en Diane kende het afgelopen jaar immers een kort dipje. ‘Maar al snel zijn we weer naar elkaar gegroeid’, vertelt de vrouw. Of er een nieuwe stacaravan komt? Nee. Wellicht niet. Inmiddels is Jans moeder naar een woonzorgcentrum verhuisd. Na een recente val thuis was de toestand te ernstig om nog zelfstandig te wonen. ‘Jan zoekt nu een appartementje voor zichzelf. En om de twee weken zal ik in het weekend dan naar hem gaan’, vertelt Diane. ‘Hij weet dat hij niet meer van mij kan verwachten.’